Ignacy Jan Paderewski

Ignacy Jan Paderewski

Opracowała Agnieszka Garduła



Ignacy Jan Paderewski urodził się 6 listopada 1860 roku (18 listopada według kalendarza juliańskiego) w Kuryłówce na Podolu. W XIX wieku był to zabór rosyjski, współcześnie to teren ukraiński. Ignacy miał starsza siostrę, Antoninę. Matka dzieci zmarła kilka miesięcy po urodzeniu najmłodszego dziecka. Wychowaniem dzieci musiał zająć się samodzielnie ojciec, Jan Paderewski.
 

 
Malutki Ignacy z ojcem, Janem

Pierwszym nauczycielem muzyki dla rodzeństwa był Filip Runowski, absolwent konserwatorium wiedeńskiego. 
Dzieci nie uczyły się jednak długo pod okiem pedagoga. Jan, uczestnik powstania styczniowego został złapany przez władze carskie i osadzony w więzieniu. W tej sytuacji opiekę nad Antoniną i Ignacym przejęła mieszkająca nad rzeką Teterew ciotka. W jej domu dzieci nauczyły się czytać i pisać w języku polskim i rosyjskim. Gdy Jan Paderewski został zwolniony z więzienia, dzieci wróciły do niego. Osiedlili się na Wołyniu, gdzie mężczyzna poślubił Annę Tańkowiczównę. 


Przyszły kompozytor w wieku dwóch lat

Osobą, która przekazała Ignacemu wartości patriotyczne i nauczyła polskiej historii był Michał Babiński, weteran powstania listopadowego. W tym okresie Ignacy posiadł także umiejętność porozumiewania się w języku francuskim. 
W 1872 roku Ignacy rozpoczął sześcioletnie studia w konwersatorium warszawskim. Pierwsze tournee młodego pianisty odbyło się w 1875 roku, na terenie Litwy i Białorusi. Koncerty miały miejsce w miejscowościach letniskowych i uzdrowiskach. W ostatnich latach nauki rozpoczął pracę jako pedagog, ucząc gry na pianinie. 
W 1879 roku Ignacy poznał Antoninę Korsakównę. Była ona świadkiem próby koncertu prowadzonego przez Paderewskiego. Młoda kobieta uczyła się w Instytucie Muzycznym gry na fortepianie, śpiewu solowego oraz deklamacji. Niedługo młodzi zapałali do siebie sympatią. Para miała okazję wystąpić wspólnie podczas wydarzenia przygotowanego przez absolwentów oraz studentów Instytutu Muzycznego. Podczas widowiska w Ratuszu, Ignacy prezentował się w roli pianisty i kompozytora, a Antonina deklamowała Zachwycenie autorstwa Teofila Lenartowicza. Uczucie między Antoniną a Ignacym pogłębiło się do tego stopnia, że para postanowiła wziąć ślub w 1880 roku. Małżonkowie nadal mieszkali w Warszawie, gdzie Ignacy kontynuował pracę w Instytucie Muzycznym. Jesienią tego samego roku. Antonina powiła synka, któremu para dała na imię Alfred Antoni Feliks.


Antonina i Ignacy Paderewscy około 1865 roku

Matka chłopca, w wyniku komplikacji poporodowych zmarła, a jej ostatnią wolą była kontynuacja studiów muzycznych męża. Mężczyzna wyjechał do Berlina, a opiekę nad synem powierzył jego babce Julii Korsakowej. W stolicy Prus Ignacy ugruntował swoją wiedzę muzyczną, wykorzystywał liczne okazje by poznawać wybitnych twórców tamtej epoki oraz wsłuchiwać się w ich wirtuozyjne występy. Wszystkie te walory berlińskiej rzeczywistości nie przysłoniły jednak Paderewskiemu twórczości rodzimej, którą nadal chętnie się interesował i śledził jej postępy. 
W 1884 roku Ignacy, by kontynuować pracę nad swoimi umiejętnościami, przeniósł się do Wiednia. Jego najwybitniejszym nauczycielem w tamtym okresie został słynnego profesor Teodor Leszetycki. Pięćdziesięcioczteroletni wówczas, a debiutujący w wieku dziewięciu lat, grając pod batutą syna Wolfganga Amadeusza Mozarta - Franciszka, Teodor, przyjął ciepło Ignacego, choć wyraził opinię, że jest już za późno, by Paderewski przyswoił sobie pewne umiejętności. 
Zmotywowany Ignacy nie poddał się, przez trwający cztery miesiące pobyt w stolicy Austrii, pobrał około dziesięciu lekcji od mistrza Leszetyckiego. W tym czasie nie stworzył wielu kompozycji, ale udoskonalił warsztat i przygotował swój pierwszy repertuar. 
W 1885 roku Paderewski wrócił na krótko do Warszawy, z której wyjechał w lipcu do Strasburga, gdzie zdobył tytuł profesora. W mieście nad Renem Ignacy pracował jako pedagog, zdobywał popularność, grając koncerty dla mieszkańców mniejszych miast niemieckich i szwajcarskich.


Pieśni wędrowne - wydanie zagraniczne

Po latach wytężonej pracy dwudziestosiedmioletni Paderewski zadebiutował w Paryżu. Jego wiek przez wielu znawców nie wróżył już światowej kariery pianisty-wirtuoza. Pierwszy koncert nad Sekwaną odbył się w 03.03.1888 roku. Publiczność bardzo ciepło przyjęła występ Paderewskiego. Na widowni znaleźli się przedstawiciele arystokracji francuskiej oraz polskiej, a także przebywający chwilowo w Paryżu Piotr Czajkowski. 
Koncert Paderewskiego okazał się wielkim sukcesem, muzyka nazywano ,,nowym Rubinsteinem”. Krytycy określali jego utwory jako ,,kolorowe, żywe, dobrze skomponowane”. 
Paryskie dokonania Ignacego ułatwiły mu zrealizowanie koncertów w Brukseli, Pradze, Budapeszcie oraz Wiedniu, a także w Londynie, Frankfurcie nad Menem i Wrocławiu. Wiosną 1891 roku ustalono, że Ignacy wyjedzie do Ameryki na siedmiomiesięczne tournee, w czasie którego zagra osiemdziesiąt ,,koncertów pierwszej rangi lub recitali”. 
Rezultatem wyprawy za ocean było sto siedem koncertów, w czasie których Paderewskiego wysłuchało ponad dwieście tysięcy melomanów. Po kilkumiesięcznej przerwie i koncertach w Europie, kompozytor wrócił do Ameryki.


Młody Ignacy przyciągał wzrok - o zdjęciu młodego pianisty o blond czuprynie marzyli fani w Europie i Ameryce

Pojawiły się obawy, że wzorem popularnych w tym okresie kompozytorów, Ignacy również nie osiągnie sukcesu przy realizacji drugiego amerykańskiego tournee. 
Niepokoje te okazały się zbędne, Evening Post, opiniotwórcza gazeta pisała:
,,Popularność Paderewskiego, choć tak wielka w zeszłym roku, wzrosła o dwadzieścia procent i nadal rośnie. Jak to wytłumaczyć? Tylko jedno słowo to uczyni, słowo: Geniusz… [Paderewski] ma nie tylko wszystkie niezbędne dla niego cechy psychiczne: intelektualne, emocjonalne i zmysłowe, ale ma je w równych proporcjach i pięknie zrównoważone.”
Na przełomie wieków Ignacy skomponował Manru, swoją jedynę operę. Kompozytor długo dojrzewał do utworu, którego libretto przygotował Alfred Nossig, pochodzący z Lwowa powieściopisarz i rzeźbiarz. Manru jest jedyną polską operą, która została wystawiona w nowojorskim Metropolitan Opera.
Ignacy Jan Paderewski nazywany Napoleonem fortepianu, pozostawił po sobie niezwykłą spuściznę. Jego talent oraz charyzma okazały się niezastąpione, nie tylko w doskonaleniu sztuki gry na fortepianie i komponowaniu utworów, ale także odzyskaniu przez Polskę niepodległości po pierwszej wojnie światowej. 



Źrodła: 
Andrzej Piber Droga do sławy. Ignacy Jan Paderewski w latach 1860-1902. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982
https://polona.pl/item/chants-du-voyager-wedrowne-piesni-pour-piano-op-8,NzM5OTc1OTc/2/#info:metadata
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Jan_Paderewski#/media/Plik:Ignacy_Paderewski_02.jpg