Aleksander Tansman przyszedł na świat 11 czerwca 1897 roku w Łodzi w rodzinie żydowskiej burżuazji. Jego rodzice, ojciec to Mosze Tancman
z Pińska, matka Chana Gurwicz z Pińska, byli osobami wywodzącymi się z dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Z kolei jego dziadek Leon Gurwicz był uczonym oraz tajnym radcą dworu cesarskiego z prawem do tytułu szlacheckiego. Dom Tansmana przepełniony był muzyką, a rodzice czuwali też pilnie nad edukacją swojego syna. Aleksander już w dzieciństwie opanował pięć języków, a w wieku pięciu lat rozpoczął naukę gry na fortepianie. Uczęszczał do gimnazjum w Łodzi, a lekcje muzyki pobierał w szkole Nauma Podkaminera, Karola Ludschga i Sandora Vasa. Jego przyjaciółmi w młodości byli Julian Tuwim i Paweł Klecki. W latach 1908 – 1914 studiował grę na fortepianie u Wojciecha Gawrońskiego
w Konserwatorium w Łodzi. W 1915 roku rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim i skończył je w 1918. W tym samym czasie pobierał lekcje kontrapunktu u Piotra Rytla oraz konsultacje w zakresie kompozycji u Henryka Melcera-Szczawińskiego. Wraz z początkiem 1919 roku Tansman wygrał I konkurs kompozytorski, który został ogłoszony przez Polski Klub Artystyczny w Warszawie. Był zdobywcą aż trzech nagród – pierwsza nagroda za Romans na skrzypce i fortepian, druga za Impresję na fortepian oraz wyróżnienie za Preludium H-dur na fortepian. Niestety jego twórczość spotkała się z krytyką, która często była związana z antysemityzmem. Z tego względu Tansman wyemigrował do Paryża, do czego zachęcał go m.in. Ignacy Jan Paderewski. Na początku podejmował się tam różnych prac, był piekarzem, pracował w banku. Później zaczął już zarabiać muzyką. Udzielał korepetycji z gry na fortepianie, koncertował i poznawał paryskie środowisko muzyczne przepełnione wpływowymi osobistościami takimi jak Maurice Ravel, Albert Roussel, Arthur Honegger, Darius Milhaud, Andrés Segovia i Igor Strawiński. Po prawykonaniu Intermezzo sinfonico osobą kompozytora zainteresował się wybitny dyrygent Sergiusz Kusewski, który sprawił, że jego dzieła były wykonywane
w USA. W 1925 roku Sinfoniettę nr 1 na orkiestrę kameralną zagrała Boston Symphony Orchestra. Muzykę Tansmana zaczęto wykonywać na najważniejszych scenach Europy. W roku 1924 poślubił Annę Eleonorę Brociner, z którą rozwiódł się w 1932, a w roku 1937 poślubił Colette Cras, wybitną pianistkę, z którą miał dwie córki – Mireille i Marianne.

Okładka partytury II koncertu fortepianowego (1927) dedykowanego Charliemu Chaplinowi

Był najmłodszym kompozytorem, który został zaproszony na pierwsze tournée po Ameryce (a przed II wojną światową odbył ich trzy), przez Belę Bartoka i Ravela. Wtedy też Tansman zaprzyjaźnił się m.in. z Charliem Chaplinem i George’m Gershwinem. Lata 1932-1933 to czas, kiedy kompozytor wybrał się w podróż dookoła świata, podczas której poznał Mahatmę Gandiego i cesarza Japonii Hirohito. Tansman za swoje największe dzieła z lat 20. i 30. uważał Quatre danses polonaises (1931) prawykonane przez Arturo Toscaniniego w Nowym Jorku, Symphonie concertante (1931) przeznaczone na kwartet fortepianowy  i orkiestrę napisaną dla królowej Belgii – Elżbiety oraz Koncert skrzypcowy (1937)
i pierwszą operę – La Nuit kurde (1927). Warto wspomnieć, że kompozytora wiązało się z tzw. L’ecole de Paris, czyli nieformalną grupą kompozytorów z Europy Środkowej i Wschodniej. Tansman do swojej muzyki czerpał inspiracje z jazzu, muzyki lekkiej, egzotyki, tradycji i folkloru żydowskiego, muzyki przedklasycznej oraz muzyki polskiej. W Polsce ten kompozytor nie był doceniany. Gdy wyjechał z kraju tak naprawdę został zapomniany. Dla kompozytora było to bolesne i w 1938 poprosił o obywatelstwo francuskie.
Gdy wybuchła II wojna światowa, przy pomocy Charliego Chaplina wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i osiedlił się w Los Angeles. Tam zajmował się głównie komponowaniem muzyki filmowej. W wolnym czasie spotykał się z innymi kompozytorami takimi jak: Dariusem Milhaudem, Bélą Bartókiem, Arnoldem Schönbergiem i Igorem Strawińskim. Dodatkowo napisał też trzy symfonie, dwa kwartety smyczkowe oraz Rapsodię polską (1941), która została zadedykowana obrońcom Warszawy, a najlepsze orkiestry w Ameryce grały do końca wojny. Aleksander Tansman był pierwszym polskim kompozytorem nominowanym do Oskara. Nominację uzyskał w 1945 roku za muzykę do Paris Underground Gregory'ego Ratoffa, filmu o francuskim ruchu oporu.

Tablica pamiątkowa, kamienica przy ul. Adama Próchnika 18, Łodź

Tansman tęsknił za Europą i do Paryża powrócił w 1946 roku już jako znany kompozytor, którego utwory rozbrzmiewały w salach koncertowych
w wielu krajach. Po wojnie skupił się na muzyce „użytkowej” do spektakli teatralnych i słuchowisk radiowych. Gdy jego żona zmarła, poświęcił się opiece nad córkami i ograniczył swoje podróże koncertowe. W tch 50. i 60. jego dorobek wzbogacił  się o tak ważne utwory jak: oratorium Prorok Izajasz, opery La Serment i Sabbatai Zevi, balet Résurrection (1962), Koncert na wiolonczelę i orkiestrę (1963), Sinfonia piccola (1952) i Suite baroque (1958) zamówiona przez królową Belgii, a także dzieła na chór i orkiestrę. Pierwszy raz do Polski po wojnie Tansman przyjechał w 1967 roku w swoje siedemdziesiąte urodziny. Było to wielkie wydarzenie, przyjmowano go z honorami, pisano o nim i grano jego muzykę. Było to dla niego niesłychanym zaskoczeniem. Od tego czasu jego utwory częściej trafiały na listy programów koncertowych w kraju. Został honorowym członkiem belgijskiej Académie Royale (1977), Oznaką za Zasługi dla Kultury Polskiej, którą przyznawał Minister Kultury i Sztuki (1983), a także odznaczeniem Komandoria Orderu Sztuk i Nauk nadanym przez Ministra Kultury Republiki Francuskiej (1983), Związek Kompozytorów Polskich przyznał mu status członka honorowego, a Akademia Muzyczna w Łodzi doktorat honoris causa. Jest on jednym z kompozytorów polskich, których utwory najczęściej wykonuje się na świecie. Aleksander Tansman zmarł 15 listopada 1986 roku w Paryżu i został pochowany na cmentarzu
Saint-Mondé. Rok 1996 obchodzony był w Polsce jako „Rok Aleksandra Tansmana” i w Łodzi miał miejsce pierwszy Międzynarodowy Konkurs Indywidualności Muzycznych jego imienia, dzisiaj znany jako „Tansman Festival”.

Zródła
https://culture.pl/pl/tworca/aleksander-tansman
https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/tansman-kompozytor-ktory-wprowadzal-polska-muzyke-na-salony-europy
https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Tansman
https://www.polmic.pl/index.php?option=com_mwosoby&id=19&view=czlowiek&litera=23&Itemid=5&lang=pl
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alexandre_Tansman,_Second_Piano_Concerto.jpg
Zdjęcie wizerunku artysty zaczerpnięte zostało z: https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Tansman#/media/Plik:Aleksander_Tansman_Alban_Paris_1932.jpg